Otizm Spektrum Bozukluğu nedir?
- enesislamoglu
- 28 Ağu 2022
- 3 dakikada okunur
Credit by: @master1305 from freepik
Otizm, tipik olarak üç yaşından önce ortaya çıkan, yaşam boyu süren, ilerleyici olmayan bir nörolojik bozukluktur. “Otizm” kelimesi, sözlü ve sözsüz iletişimi ve sosyal etkileşimi önemli ölçüde etkileyen gelişimsel bir yetersizlik anlamına gelir. Otizm spektrum bozukluğu (OSB), beyindeki farklılıklardan kaynaklanan gelişimsel bir bozukluktur. OSB'li kişiler genellikle sosyal iletişim ve etkileşim ve sınırlı veya tekrarlayan davranışlar veya ilgi alanları ile ilgili sorunlar yaşarlar. OSB'li kişilerin farklı öğrenme, hareket etme veya dikkat etme yolları da olabilir. OSB'si olmayan bazı kişilerin de bu semptomlardan bazılarına sahip olabileceğini belirtmek önemlidir.
Otizm tek bir tür olmayıp, genetik ve çevresel faktörlerin birleşiminden etkilenen birçok alt tipten oluşmaktadır. Otizm bir spektrum bozukluğu olduğu için, otizmli her bireyin kendine özgü güçlü yönleri ve zorlukları vardır. Otizmli kişilerin öğrenme, düşünme ve problem çözme yetenekleri çok yetenekli olabildiği gibi ciddi zorlanan bireylere kadar değişebilir. OSB'li bazı kişiler günlük yaşamlarında önemli ölçüde desteğe ihtiyaç duyarken, diğerleri daha az desteğe ihtiyaç duyabilir ve bazı durumlarda tamamen bağımsız yaşayabilir.
Otizmin gelişimini çeşitli faktörler etkileyebilir ve genellikle duyusal hassasiyetler ve gastrointestinal (GI) bozukluklar, nöbetler veya uyku bozuklukları gibi tıbbi sorunların yanı sıra anksiyete, depresyon ve dikkat sorunları gibi zihinsel sağlık sorunları eşlik edebilir.
Otizmin Sebepleri
Otizm Spektrum Bozukluğunun sebebi bilinmemektedir. Fakat araştırmacılar genetik ve çevresel faktörlerin ve hamilelik sürecinde maruz kalınan değişkenlerin otizm gelişmesinde etkili faktörler olduğunu düşünmektedir.
Otizm Risk Faktörleri
Aile bireylerinden birinin otizmli olması,
Genetik mutasyonlar ve genetik bozukluklar,
Düşük doğum ağırlıkları,
Hamilelik sırasında geçirilen viral enfeksiyonlar,
Ağır metallere ve çevresel toksinlere maruz kalma,
Metabolik dengesizlikler,
Otizm Belirtileri
Otizm belirtileri genellikle 2 veya 3 yaşında ortaya çıkar. Bazı durumlarda ise 18 ay gibi erken bir zamanda teşhis edilebilir. Çalışmalar, erken müdahalenin otizmli insanlar için yaşamın ilerleyen dönemlerinde olumlu sonuçlara yol açtığını göstermektedir. Kız ve erkek çocuklarda otizm bazen farklı şekilde kendini gösterebilir. Örneğin, otizm bozukluğu olan kız çocukları daha sessiz olabilir, duygularını gizleyebilir ve sosyal durumlarla daha iyi başa çıkıyor gibi görünebilir. Bu, otizmin kız çocuklarında tespit edilmesinin daha zor olabileceği anlamına gelir.
Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından geliştirilen Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı veya Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabına göre Otizm semptomları iki kategoriye ayrılmıştır. Çocuğun otizm tanısı alabilmesi için bu iki kategoriden de semptomları deneyimlemesi gerekmektedir.
Bu kategoriler,
İletişim ve sosyal etkileşim ile ilgili sorunlar kısıtlı ve tekrarlayan davranış veya aktivite kalıpları
Çocuklarda otizm belirtileri
Küçük çocuklarda otizm belirtileri şunları içerir:
İsmi ile seslenildiği zaman cevap vermeme,
Göz temasından kaçınma,
Kendisine gülümsediği zaman geri gülümsememe,
Belli bir tat, koku veya sesten hoşlanmazlarsa yoğun bir şekilde üzülme,
Ellerini çırpmak, parmaklarını sallamak veya vücutlarını sallamak gibi tekrarlayan hareketler,
Akranlarından az konuşmak,
Aynı cümleleri tekrarlamak,
Daha büyük çocuklarda otizm belirtileri şunları içerir:
Başkalarının ne düşündüğünü veya hissettiğini anlayamamak,
Katı bir günlük rutine sahip olmak ve bu rutinin değişmesi durumunda aşırı tepki vermek,
Belirli konulara veya faaliyetlere yoğun bir ilgi duymak,
Kendilerinden bir şey yapılmasını istediği zaman aşırı üzülmeleri,
Zor arkadaş edinme ve kendi başlarına olmayı tercih etmeleri,
Otizm için tedaviler nelerdir?
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) için standart bir tedavi yoktur. Ancak semptomları en aza indirmeye ve çocuğun yeteneklerini en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olmanın birçok yolu vardır. OSB'li kişiler, uygun terapiler ve müdahaleler aracılığı ile yetenek ve becerilerini etkin bir biçimde kullanabilir.
Etkili terapiler ve müdahaleler genellikle her otizmli birey için farklıdır. Bununla birlikte, OSB'li çoğu birey, yüksek düzeyde yapılandırılmış ve uzmanlaşmış programlara en iyi şekilde yanıt vermektedir. Otizmli birçok kişi, teşhis edildiğinde kaç yaşında olurlarsa olsunlar tedaviden fayda görürler. Her yaştan, her seviyedeki insan, iyi tasarlanmış müdahalelerden sonra genellikle semptomları gündelik faaliyetlerini yerine getirecek düzeye indirilebilir.
ARMİN PSİKOLOJİ , GEBZE PSİKOLOG , GEBZE PSİKOTERAPİ
Kaynakça,
Yorumlar