Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları

KAYGI (ANKSİYETE) BOZUKLUKLARI NEDİR?

Herkes belirli olay ya da durumlar karşısında korku ya da kaygı yaşamaktadır.

Korku yakın çevremizdeki gerçek ya da olabilecek bir tehlike karşısında ortaya çıkan duygusal tepkidir. Karşıdan karşıya geçerken size doğru hızla yaklaşan bir motosiklet hayal edin. Kalp atışınız hızlanır, korku duyarsınız ve kendinize hemen güvenli bir yer ararsınız. Kalbinizin normalden hızlı atmasına ve kaslarınıza daha fazla kan gitmesine sebep olur.

Kaygı ise şimdi değil gelecek odaklıdır. Ortaya çıkması beklenen bir tehdide karşı hazırlıklı olmanızı sağlar. Örneğin bir sınav ile ilgili belli düzeyde kaygı duymak, geleceğe dair bir plan ve hazırlık yapmanıza ve çalışma motivasyonunuza katkı sağlayabilir. Kaygı, hayatı sürdürmek, amaçlara ulaşmak için oldukça işlevsel bir duygu olmasına rağmen kaygı yoğunluğu fazla olduğunda veya işlevsel olmaktan çıkıp daha uzun süreli veya sık ortaya çıkmaya başladığında hayatı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Çoğumuzun zaman zaman yaşadığı kaygı ve korkular çoğunlukla hafif ve kısa süreli olma eğiliminde iken bazı insanlar için bu kaygı ve korkular oldukça uzun süreli, günlük aktiviteleri engelleyecek düzeyde şiddetli ve tehlikenin boyutları ile orantısız olabilmektedir.

Temel kaygı bozuklukları şunlardır:

1. Özgül Fobiler

2. Sosyal Kaygı Bozukluğu

3. Panik Bozukluk

4. Agorafobi

5. Yaygın Kaygı Bozukluğu

6. Ayrılma Kaygısı Bozukluğu

7. Seçici Konuşmazlık

Kaygı bozukluklarını birbirinden ayıran kaygı, korku ve kaçınma davranışını ortaya çıkaran nesne ya da durumların ve ilgili bilişsel süreçlerin farklılığıdır.

Örneğin özgül fobisi ya da sosyal fobisi olan kişiler korktukları durum ya da nesne ile karşılaştıklarında ya da karşılaşma olasılığı oluştuğunda korku yaşarlar.

Panik bozukluğu olan bireyler sıklıkla panik atak deneyimler ve yeni bir atak yaşama ihtimali bu kişileri yoğun bir endişeye sürükler. Agorafobisi olan kişiler alışveriş merkezleri, asansör, kalabalık alanlar gibi belli alanlarda bulunmaktan korku ve kaygı duyarlar. Yaygın kaygı bozukluğunda ise çoğu zaman hissedilen bir gerginlik ve kaygı söz konusudur.

Kaygı Bozukluklarında Cinsiyet Faktörü

Kadınların erkeklere oranla kaygı bozukluğu tanısı alma olasılığı iki kat veya daha üzerindedir. Açıklamalardan bazıları cinsiyet rol ve beklentilerinin etkilerinin etkisine odaklanmaktadır. Geçmişten günümüze topluma yerleşmiş olan cinsiyet rolleri gereği kadınların korku veya kaygılarını ifade etmeleri erkeklere oranla daha fazla kabul görülmektedir. Erkeklerin toplumsal cinsiyet rolleri gereği daha korkusuz ve cesur olmaları beklendiğinden erkeklerin korku ve kaygılarını kadınlar kadar ifade edemeyecekleri düşünülmektedir.